مدیر فیلمبرداری کیست؟

      گاهی اوقات به دلیل کثرت استفاده از برخی کلمات در مراودات کاری ، مفاهیم و معانی همه جانبه آن ها کمرنگ شده و ساده ترین معنی ظاهری آن ها به اذهان متبادر می شود. علاوه بر آن ، تغیرات روز افزون در شرایط تکنولوژیک ، تولید ، و موقعیت ها و مشاغل حرفه ای ، نیاز به بازتعریف برخی تخصص ها از نگاه دست اندرکاران و مطلعین را ایجاب می کند.

      مدیر فیلمبرداری از مواردی است که تبیین آن ، نه تنها وجوه مختلف خود این حرفه را مشخص ، بلکه بخش مهمی از روند خلق یک اثر سینمایی را هم معلوم می کند. در این نوشتار ، آقای فرخ مجیدی از نگاه و با شناخت خود ، به تعریف مدیر فیلمبرداری و تشریح موقعیت و عملکرد او می پردازد؛ در این زمینه ، از دریافت نظرات دیگر ، با نشر آنها برای شناخت بیشتر و دقیقتر از حرفه سینما ، استقبال می کنیم.

      مدیرفیلمبرداری کیست

      بی شک هر نوع تعریف آئین نامه ای از حدود وظائف و اختیارات مدیر فیلمبرداری ، لوث کردن نقش و تاثیر بی چون و چرای او در خلق فضای هنری فیلم است.

      مدیر فیلمبرداری به آن مرتبه ای از توان ، پختگی ، تسلط و خلاقیت رسیده که از چارچوب یک تکنیسین صرف یعنی فیلمبردار که در بهترین حالت تنها یک اپراتور خوب دوربین است ، عبور کرده و وارد حیطه هنر و خلاقیت شده است. و تردیدی نیست که خلق بخش اعظم فضای یک فیلم در گرو نگاه مدیر فیلمبرداری و توان او در ترجمه نیاز و خواست کارگردان است.

      مدیر فیلمبرداری ، مفهومی را که در پشت یک لغت و جزئیات یک تصویر نهفته است ، تنشی را که در حال شکل گیری است ، و تلاطمات و غلیانات احساسی جاری دریک فیلم ، همچون عشق و نفرت ، و وسوسه های درونی قهرمان داستان را به یاری توان و خلاقیت خود و با تسلط بر نور و رنگ و حرکت و کادر ، پدید می آورد.

      مدیر فیلمبرداری ، با توجه به وضعیت روانی قهرمان داستان ، قادر است با استفاده از عدسی و نور و حرکت مناسب دوربین ، حس و حالی را که شخصیت قصه در هر لحظه با آن در گیر است به تماشاگر انتقال دهد. این که چه چیزی را ببینیم ، تصمیم مدیر فیلمبرداری نیست اما چگونه دیدن ، مطمئنا حاصل خواست و عملکرد اوست که با انتخاب نسبت کنتراست و عمق فو و کمپوزیسیون مناسب ارائه می شود. می گویند این کارگردان است که حرف آخر را می زند ولی کیست که نحوه وچگونگی نشستن رنگ و تابش نور در کادر را تعیین می کند؟

      مدیر فیلمبرداری ، بیننده را به درون فضاهایی از تخیل و تصور می کشد و لحظاتی از زندگی را تصویر می کند که هرگز در واقعیت با آن روبرو نشده است . او به کمک نور ، ابعاد و زوایایی را برجسته می کند که در زندگی واقعی کمتر تجربه شده است. در کار مدیر فیلمبرداری نور و سایه همواره با یکدیگر در نبردند و هر المان و هر جزئی از کمپوزیسیون ، ترکیبی است همزمان از رویا و کابوس.

      بدون وزن و وقار حرکات دوربین و زوایای هوشمندانه عدسی و سایه روشن های دراماتیک  Greg Tolland، همشهری کین» به سادگی می توانست یک ملودرام سبک باشد که به سختی ارزش یکبار دیدن را داشته باشد. و یا 2001 اودیسه فضایی» با کار درخشان Geoffrey Unsworth ، یا ببر درنده، اژدهای پنهان» کار زیبای Peter Pau. همچنین تاثیر غیر قابل انکار افرادی چون داریوش خنجی در هفت» ،Gordon Willis  در پدر خوانده» ، Emmanuel Lubezki در درخت زندگی» ، Vittorio Storaro در اکنون قیامت» ،  Jordan Cronenweth در Blade Runner , و John Alcott در باری لیندون» ،  Nestor Almendros در روزهای بهشت» ، Russel  Carpenter ، و Eduardo Serra را نمی توان نادیده گرفت.

      اینان ، دهها و صدها فیلمبردار ارزشمند دیگر که طی این سال ها دانش ، توان و خلاقیت خود را به کار گرفته اند تا در بسیاری از موارد مرزهای تصور و تجسم کارگردانان را درنوردند و ورای انتظار آنان ، دست به خلق دنیاهایی شگرف و بی بدیل بزنند ، تماما الگو و مثالی هستند روشن بر تعریف مورد نظر ما از مدیر فیلمبرداری و نقش ، جایگاه و پایگاه او در خلق یک اثر ماندگار.

      فرخ مجیدی

آینـده فیلمبـرداری

مدیر فیلمبرداری کیست؟